W związku z 200. rocznicą urodzin Stanisława Moniuszki i ustanowieniem roku 2019 Rokiem Stanisława Moniuszki w naszym Muzeum odbyło się otwarcie dwóch wystaw: Wilfried de Meyer i jego kolekcja instrumentów z różnych krajów świata oraz Instrumenty muzyczne z czasów Stanisława Moniuszki ze zbiorów Anny i Jacka Grocholskich. Wernisaż połączony był z koncertem pieśni Stanisława Moniuszki, w wykonaniu Macieja Janasa – fortepian oraz Anety Aszlar – sopran i Michała Kondyjowskiego – tenor.
Podczas wernisażu zostały zaprezentowane najciekawsze egzotyczne instrumenty z kolekcji Wilfrieda de Meyera w połączeniu z prezentacją dźwiękową. Ta muzyczna podróż rozpoczęła się od instrumentów z Ameryki Południowej: fletni pana (antary) – peruwiańskiego instrumentu wykonanego z bambusa, którego nazwa wiąże się z mitem o nimfie Syrinks, następnie marakasów – instrumentów perkusyjnych, przypominających grzechotki, kolejne to: damaza – indiański instrument z naturalnej skóry i drewna, ręcznie malowany oraz kij deszczowy, inaczej zaklinacz deszczu, którego dźwięki imitują spadające krople deszczu. Z instrumentów pochodzących z Afryki zaprezentowana została: zanza (znana też jako kalimba) – instrument z tykwy należący do grupy idiofonów szarpanych oraz bębny djembe, mające kształt kielicha z membraną ze skóry koziej, naciągniętej za pomocą specjalnie splatanego sznura.
Z Australii demonstrowane było didgeridoo, co znaczy dosłownie „czarny trębacz” – instrument w kształcie rury o długości ok. 1 metra. Didgeridoo pochodzi od australijskich Aborygenów i często uważany jest za jeden z najstarszych instrumentów dętych na świecie. W Europie do ciekawych instrumentów perkusyjnych zaliczane są kastaniety (z hiszpańskiego castanetas – „kasztan”) – instrument perkusyjny wynaleziony w Hiszpanii, stosowany głównie przy wykonywaniu tańca hiszpańskiego – flamenco.
Na drugiej wystawie wyeksponowano instrumenty, które były popularne w XIX w., a więc w czasach, kiedy żył i tworzył Stanisław Moniuszko, twórca polskiej opery narodowej i pieśni narodowych. Instrumentarium zgromadzone na tej wystawie to obiekty łączące się z twórczością i rodzajem muzyki komponowanej przez Stanisława Moniuszkę, jak również instrumenty charakterystyczne dla epoki w której żył. W tej grupie do mało znanych instrumentów należy cytra (z gr. kitara), jej popularność w XIX w., wzrosła w dużym stopniu przez uznanie jakie uzyskała od cesarzowej Sisi. Silnymi ośrodkami gry na cytrze były Lwów i Wilno. Niezwykłym instrumentem na wystawie jest też lira korbowa, instrument smyczkowy znany dobrze w XIX wieku i przed I wojną światową, szczególnie w Polsce południowo-wschodniej. Była instrumentem szczególnie popularnym wśród wędrownych pieśniarzy. Stanisław Moniuszko komponował kwartety i kwintety skrzypcowe, stąd na wystawie większość to instrumenty smyczkowe. Postacią najbardziej kojarzoną z rozwojem budowy skrzypiec jest Antonio Stradivari, który stworzył ponad tysiąc modeli skrzypiec wraz ze swoimi uczniami i synami. Popularnie jego instrumenty nazywane są stradivariusami. Na wystawie prezentowane są skrzypce wzorowane na stradivariusach, a także na Jacobie Stainerze, Francesco Gobettim i innych lutnikach. Jest też portret Karola Ferdynanda Langa, lutnika ze Lwowa, który urodził się w 1811 r. w Lublinie, a po upadku powstania listopadowego, w którym brał udział, przeniósł się do Lwowa i przeszło przez pół wieku budował instrumenty, głównie według modelu Amatiego.
Wystawa będzie czynna do czerwca br.
