W 100. rocznicę wybuchu I wojny światowej

15.11.2014

Wystawa głównie koncentruje się na walkach na południowym odcinku frontu wschodniego, na operacjach galicyjskich oraz operacji gorlickiej, która była punktem zwrotnym w wojnie na wschodzie. Wielka Wojna, bo tak nazywana była do lat 20-tych ubiegłego stulecia I wojna światowa, w polskiej pamięci historycznej jest pamiętana głównie poprzez pryzmat Legionów Piłsudskiego i odzyskania niepodległości przez Polskę. Stąd sporo dokumentów nawiązuje także do pięknej karty Legionów Polskich i ich twórcy Józefa Piłsudskiego. Ważną część na ekspozycji stanowią afisze, obwieszczenia, plakaty, druki ulotne, m.in. agitujące do wstępowania do Legionów. W tej grupie archiwaliów na uwagę zasługuje komplet oryginalnych dokumentów i fotografii legionisty wachmistrza Kazimierza Nowakiewicza z Krosna z cennym listem podpisanym przez Józefa Piłsudskiego.

Wojenne losy żołnierzy pokazane są poprzez dokumenty,/. pamiątkowe albumy, korespondencję oraz liczne fotografie przesyłane do rodzin jako pocztówki, które pokazują nie tylko żołnierzy, ale także sprzęt bojowy, warunki frontowe, a także ich samych w otoczeniu kompanów czy rodziny podczas urlopów. Kartki pocztowe tworzą swoisty zapis historyczny. Można tutaj też zobaczyć bogatą kolekcję oryginalnych odznaczeń wojskowych wraz z nominacjami, odznaki formacji wojskowych z lat 1914-1920 oraz medale okolicznościowe. Wśród licznych pamiątek z czasów wojny warto zwrócić uwagę m. in. na odznakę Naczelnego Komitetu Narodowego „Alegoria Polski” 1914. Do szczególnych pamiątek należą ponure świadectwa wojennych tragedii m. in. nieśmiertelniki, czy drobiazgi z okopów o osobistym charakterze. Uwagę zwraca również tarcza poświęcona poległym czy zaginionym żołnierzom w czasie I wojny światowej.

Ważne miejsce na wystawie zajmuje uzbrojenie państw – uczestników Wielkiej Wojny, głównie broń biała – szable, bagnety, ale także broń palna m. in. mannlichery, które były masowo używane w czasie I wojny światowej. Imponująco przedstawia się ekwipunek żołnierski, zestaw przedmiotów niezbędnych dla żołnierza do wykonania określonych zadań służbowych i polowych oraz przedmiotów zapewniających zaspokojenie potrzeb bytowych. Można tu wyróżnić oporządzenie związane z uzbrojeniem, umundurowaniem, czy specjalne przewidziane dla pewnych grup żołnierzy, np. lornetki, zegarki, busole, mapniki, gwizdki, łopatki saperski i inne. Osobną grupę tworzą oryginalne elementy umundurowania, ale także rekonstrukcje mundurów żołnierzy armii austro-węgierskiej i pruskiej.

Wernisaż wystawy rozpoczęły utwory Fryderyka Chopina w wykonaniu Macieja Zaforemskiego Polonez A-dur, nazywany też Wojskowym oraz Scherzo Cis-mol. Następnie pani Katarzyna Liana z Muzeum PTTK w Gorlicach zaprezentowała prelekcję multimedialną Wielka Wojna. W stulecie wielkiego wybuchu. Podczas całego spotkania członkowie Stowarzyszenia Historycznego „Bitwa pod Gorlicami 1915” prezentowali umundurowanie żołnierzy z okresu I wojny światowej, musztrę i na koniec pokaz walki z wykorzystaniem ciężkiego karabinu maszynowego Schwarzlose. Goście wernisażu otrzymali od Stowarzyszenia pamiątkowe przepustki, a także losowali książki o tematyce I wojny światowej. Nie obyło się również bez śpiewania pieśni legionowych.

Ogromną ilość zgromadzonych zabytków i rekonstrukcje historyczne zawdzięczamy w dużej mierze wielkim pasjonatom historii I wojny światowej. Chcielibyśmy bardzo gorąco podziękować Stowarzyszeniu Historycznemu „Bitwa pod Gorlicami 1915”, Muzeum Regionalnemu PTTK w Gorlicach, Prywatnemu Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie, kustoszowi Andrzejowi Kołderowi Muzeum Zamkowemu „Kamieniec” oraz Pani Wiesławie Paczosa i Panom: Tadeuszowi Kowalowi, Zbigniewowi Sobocie, Waldemarowi Kriegerowi, Andrzejowi Nowakiewiczowi, Jackowi Grocholskiemu, Wiesławowi Kopczykowi, Zbigniewowi Więckowi, Bogdanowi Szczepanikowi, Konradowi Kochan i Jakubowi Smereckiemu.

Wystawa czynna do końca stycznia 2015 roku.

Ułatwienia dostępu