Wystawa prezentuje dokumentację fotograficzną Leona Barszczewskiego, jednego z pierwszych polskich fotografów Azji Środkowej, badacza Emiratu Bucharskiego (dziś terytorium Uzbekistanu), odkrywcy starożytnej Samarkandy, nazywanej niegdyś „stolicą nad stolicami” (straciła to miano na rzecz Taszkentu).
Barszczewski brał udział w ponad dwudziestu wyprawach naukowych. Dotarł do azjatyckich lodowców, dokonał cennych odkryć archeologicznych pod Samarkandą w grodzisku Afrasiab, jak się później okazało, były to ruiny Starej Samarkandy. Wydobyte znaleziska gromadził w swojej pracowni, która stała się zalążkiem muzeum w Samarkandzie. Wykonał ponad trzy tysiące zdjęć. Otrzymał dwa złote medale: jeden w Paryżu w 1895 roku, za fotografie lodowców, drugi w Warszawie w 1901 roku, za widoki i portrety mieszkańców Azji.
Na naszej wystawie pokazanych jest około 170 reprodukcji fotografii z lat 1876 – 1895 wykonanych przez Leona Barszczewskiego na obszarze Azji, w rejonie gór Zerawszańskich, Hissarskich, lodowców Pamiru. Tematem wielu z nich są górskie marszruty, mosty przewieszone nad przepaściami, górskie wioski (kiszłaki) i jurty na stepach. Na fotografiach utrwalił miasta położone na historycznym Jedwabnym Szlaku prowadzącym do Chin, między innymi: Taszkent (nazwa oznacza Kamienne Miasto), Samarkandę, Bucharę, Chiwę, Kokand i Dolinę Fergańską, które obecnie znajdują się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Uwiecznił twierdze, meczety, medresy czyli uczelnie, pałace emirów i domy z gliny i słomy, a także mieszkańców Emiratu: Uzbeków, Tadżyków, Kirgizów i inne narodowości.
Fotografie uzupełniają obiekty kultury materialnej ludów zamieszkujących Uzbekistan, Tadżykistan i Turkmenistan, tereny będące przedmiotem badań Barszczewskiego. Wyeksponowane zostały egzotyczne tkaniny, stroje męskie i kobiece, piękne ozdoby, naczynia oraz inne przedmioty.
W krajach azjatyckich ubiory nie podlegały w ciągu wieków większym zmianom. Wykształcone rodzaje ubiorów były używane powszechnie do końca XIX w., a niektóre ich elementy przetrwały do czasów dzisiejszych. Charakterystyczne elementy ubioru męskiego i kobiecego zostały zaprezentowane na wystawie. Należy do nich mała, czworokątna czapka, czyli tiubitiejka. Przy męskim stroju długa szata spodnia, przepasana jedwabnym pasem, wierzchni długi i obszerny płaszcz oraz długie pasiaste spodnie, przy kobiecym szerokie spodnie i długa, luźna sukienka o podniesionym stanie, zwykle przepasane szarfą.
Wystawa składa się ze zbiorów prawnuka Leona Barszczewskiego – Igora Strojeckiego, Ambasady Republiki Uzbekistanu, Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz Alfreda Sepioła, dyrektora Muzeum Regionalnego w Jaśle.
Wystawa będzie czynna do połowy listopada br.
